Η καθηγήτρια Ιστορίας Μαρία Ευθυμίου έχει το κατεξοχήν χάρισμα του καλού δασκάλου: να απαντά με κάθε της λέξη στην ερώτηση «γιατί με αφορά αυτό που ακούω;». Είναι μια αρετή καθόλου αυτονόητη, για την οποίαν εργάζεται σκληρά, με στόχο πάντα τον ακροατή: να καταλάβει, να κινητοποιηθεί, να μάθει. Είχαμε τη μεγάλη χαρά να συνομιλήσουμε μαζί της για πληθώρα θεμάτων που σχετίζονται με το 1821, πολλά από τα οποία αποτελούν τις ρίζες συμπεριφορών και αντιλήψεων που συναντάμε και στη σημερινή Ελλάδα.
Ποιες είναι λοιπόν οι δέκα απαραίτητες γνώσεις που πρέπει να έχει κανείς, σύμφωνα με την Μαρία Ευθυμίου, για την ελληνική επανάσταση;
1. Οι Έλληνες δεν ήταν οι πρώτοι που επαναστάτησαν ενάντια στους Οθωμανούς
Η Ελληνική Επανάσταση, που ξεκίνησε το 1821 και τελείωσε το 1830 με την αναγνώριση εθνικού ανεξάρτητου κράτους με το όνομα Ελλάς, είναι η δεύτερη στα Βαλκάνια. Την πρώτη την έκαναν οι Σέρβοι το 1804. Είχαν αρχηγό τους τον Γεώργιο Πέτροβιτς Καραγκεόργεβιτς, τον Καραγιώργη της Σερβίας, τον οποίον τιμούμε με δρόμο στην πρωτεύουσά μας επειδή υπήρξε σημαντική προσωπικότητα που έπαιξε ρόλο και στα ελληνικά πράγματα. Η σερβική επανάσταση ήταν μακρόσυρτη, ολοκληρώθηκε το 1830, αλλά με αυτονομία. Δηλαδή προέκυψε ένα αυτόνομο κράτος και όχι ανεξάρτητο, όπως αργότερα το ελληνικό.
Η επανάστασή τους δεν έμοιαζε πολύ με τη δική μας, διότι αυτών ξεκίνησε ως εξέγερση και εξελίχθηκε σε επανάσταση. Κατά την έκρηξη, δηλαδή, των γεγονότων, δεν είχαν εθνικό διακύβευμα στον νου τους, καθώς ξεκίνησαν διαμαρτυρόμενοι για την αθέτηση προνομίων που τους είχε παραχωρήσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τελικά η διαμαρτυρία έγινε επανάσταση. Αντίθετα, η ελληνική ξεκίνησε προετοιμασμένη ως τέτοια.
Τέλος η σερβική συνέβη μέσα στους ναπολεόντειους πολέμους ενώ η ελληνική μετά τους ναπολεόντειους πολέμους. Έχει σημασία αυτό, μια και το συνολικό σκηνικό ήταν διαφορετικό στις δύο περιπτώσεις.
